Onderstaand kwadrantenschema symboliseert waar ik in mijn werk voor stond: proberen om alles wat op mijn pad kwam vanuit verschillende perspectieven te begrijpen. Hoe kun je dat beter doen dan vanuit de vier ‘oerelementen’ aarde, water, lucht en vuur?
Waar komt dit schema vandaan? In de jaren tachtig introduceerde ik in mijn colleges bestuurskunde aan de Utrechtse universiteit al een ‘viercomponentenbenadering’: organisatie, beleid, macht en recht. Dat was toen vooral een poging om een brug te slaan tussen het staats- en bestuursrecht ( ‘hoe het volgens de regels zou moeten’ ) en de bestuurskunde ( ‘hoe het in de praktijk werkelijk ging’ ).
Dit dilemma is mij in al mijn banen blijven fascineren, vooral ook het verschil tussen ‘wat het leek te zijn’ en ‘wat mensen ervan maakten’ als gevolg van hun vaak door ego’s en eigenbelangen gedreven gedrag. Wat dat betreft heb ik veel schrijnends meegemaakt. Ik hoop daar t.z.t. meer over te vertellen.
Volgens vele wetenschappers (zie mijn boeken en artikelen voor de bronverwijzingen) hebben mensen en organisaties / teams allemaal verschillende eigen essenties. Deze zijn te zien als een dynamische mix van elkaar compenserende elementen uit de vier kwadranten van dit schema.
Het wetenschappelijk denken over het functioneren van mensen en organisaties / teams is een weerspiegeling daarvan. Opmerkelijk is dat de vier ‘oerelementen’ telkens weer min of meer terugkomen, op zichzelf of gecombineerd. In de organisatie- en managementtheorie en in het denken over leiderschap en cultuur, control, kwaliteit, beleid, veranderen, processen……
Natuurlijk is dit alles ‘slechts’ theorie. Maar de aanpak die in het kwadrantenschema besloten ligt en die ik in diverse publicaties heb uitgewerkt bleek in de dagelijkse praktijk wel enorm te helpen om te begrijpen waar mensen en organisaties / teams staan in hun ontwikkeling en waar welke impuls of tegenkracht wenselijk is om te groeien dan wel de noodzakelijke balans te bewaren of te herstellen.
Waar te veel onbalans bestaat – bijvoorbeeld in de vorm van machtsuitoefening, incompetentie, wantrouwen of de dreiging die uitgaat van alweer een ‘visie’, ‘reorganisatie’, ‘plan van aanpak’ of ‘recept’ – kan sprake zijn van disfunctioneren, misstanden, spanningen en onrecht(vaardigheden), met alle mogelijke gevolgen van dien. Dat geldt voor ieder mens, voor ieder samenwerkingsverband en óók voor de politiek, zelfs op mondiale schaal…..
Op basis van het kwadrantenschema zijn van 2010 tot 2019 via internet 3449 persoonlijke zelftesten ingevuld. De zelftest is overigens al geïntroduceerd in 2004, bij het verschijnen van het boek ‘Verbindend leiderschap’. Van 2004 tot 2010 zijn er al zeer veel niet-digitale zelftesten ingevuld. De resultaten zijn veelzeggend en leerzaam….
Wil je meer weten of reageren? Neem gerust contact op.