Het onderstaande plaatje symboliseert waar ik in mijn werk voor stond: proberen om alles wat op mijn pad kwam vanuit verschillende perspectieven te begrijpen. Hoe kun je dat beter doen dan vanuit de ‘oerelementen’ aarde, water, lucht en vuur?
Mensen en organisaties / teams hebben verschillende eigen essenties. Deze zijn te zien als een dynamische mix van elkaar compenserende elementen uit de vier kwadranten van dit plaatje.
Het wetenschappelijk denken over het functioneren van mensen en organisaties / teams is een weerspiegeling daarvan. De vier ‘oerelementen’ komt telkens weer min of meer terug, op zichzelf of gecombineerd. Het totaal ervan binnen een organisatie kunnen we ‘de bedrijfsvoering’ noemen.
Zie bijvoorbeeld de grote lijnen in de ‘organisatie- en managementtheorie’:
✔ structuurgericht denken (zoals ‘scientific management’, linksonder),
✔ collegagericht denken (‘human relations’, rechtsonder),
✔ resultaatgericht denken (zoals ‘new public management’, linksboven),
✔ klantgericht denken (‘netwerktheorie’, rechtsboven).
Vergelijkbare accenten zien we in het denken over ‘leiderschap’ en ‘cultuur’:
✔ ‘hard’ versus ‘zacht’,
✔ introvert / naar binnen gericht versus extravert / naar buiten gericht).
Zo ook in het denken over ‘control’:
✔ systeemcontrol,
✔ clan control,
✔ operationele control,
✔ netwerkcontrol.
In het denken over ‘kwaliteit’:
✔ rechtmatigheid,
✔ aanvaardbaarheid,
✔ doelmatigheid,
✔ doeltreffendheid.
In het denken over ‘beleid’:
✔ synoptisch / links,
✔ incrementeel / rechts.
In het denken over ‘veranderen’:
✔ planned change’ / ‘bovenstromen’,
✔ ‘spontaneous change’ / ‘onderstromen’.
In het denken over ‘processen’:
✔ ‘inputs’,
✔ ’throughputs’,
✔ ‘outputs’,
✔ ‘outcomes’.
Natuurlijk is dit allemaal ‘maar’ theorie. Deze multiperspectivische benadering, die ik in diverse publicaties heb uitgewerkt, helpt echter enorm om in de dagelijkse praktijk te begrijpen waar mensen en organisaties / teams staan in hun ontwikkeling en waar welke impuls of tegenkracht wenselijk is om te groeien dan wel de noodzakelijke balans te bewaren of te herstellen.
Waar te veel onbalans bestaat – bijvoorbeeld in de vorm van machtsuitoefening, incompetentie, wantrouwen of de dreiging die uitgaat van alweer een ‘visie’, ‘reorganisatie’, ‘plan van aanpak’ of ‘recept’ – kan sprake zijn van disfunctioneren, misstanden, spanningen en onrecht(vaardigheden), met alle mogelijke gevolgen van dien.
Dat geldt voor ieder mens, voor ieder samenwerkingsverband en óók voor de politiek, zelfs op mondiale schaal…..
Op basis van dit kwadrantenschema zijn in de loop der jaren enkele duizenden (zelf)testen gedaan en vele praktijkonderzoeken uitgevoerd.
De resultaten zijn veelzeggend en leerzaam…..
Wordt vervolgd. Ik doe dat vooral in de vorm van (steeds meer) links naar pdf’s (steeds verder uitgewerkt). Af en toe komt er weer een toevoeging of wijziging, als ik er even zin in en tijd voor heb.
Literatuurverwijzingen zijn te vinden in mijn boeken en artikelen.
Wil je meer weten of reageren? Neem gerust contact op.